Regresja
Regresja jest trzecim po fonetyzacji i małym polu widzenia „spowalniaczem czytania”. Oznacza ona cofanie się do raz już przeczytanych słów, które wydaje się nam, że opuściliśmy lub nie zrozumieliśmy. Wiele osób uważa, że trzeba do nich powrócić, aby zrozumieć materiał. Cofanie wzroku może być także nieświadome, mimowolne spowodowane zazwyczaj przechodzenie do następnego wiersza, objęcie jednym spojrzeniem zbyt długiego fragmentu tekstu. Przy świadomym cofaniu regresja może być spowodowana brakiem koncentracji, błądzeniem myślami podczas czytania, które zakłócają rozumienie i szybkość czytania tekstu. Szybkie czytanie zaś skupia uwagę czytelnika, nie pozwala myślom błądzić, a niezrozumiałe słowa czytający stara się zrozumieć na podstawie kontekstu całego zdania.
Naszym celem będzie zatem wyeliminowanie regresji do minimum i tym sposobem zdynamizowanie czytania.
Wyróżniamy pięć podstawowych przyczyn powstawania zjawiska regresji:
- Pierwsza przyczyna wynika z adaptacji wzroku do początku nowego wiersza, czytający szuka niejako początku zdania w danej linijce.
- Gdy zostanie przekroczona granica pola ostrego widzenie niezbędne staja się ruchy korygujące, czytający powtórnie odczytuje niewyraźnie postrzeżony tekst.
- Czasami potrzebna jest weryfikacja, co dopiero przeczytanego fragmentu tekstu, by przypomnieć sobie jego treść.
- Niejasny znaczeniowo lub obco brzmiący wyraz zmusza czasami do regresji.
- Niezrozumienie całego kontekstu zdania, a co za tym idzie powracanie wzrokiem w celu przeczytania owego zdania powtórnie.
Na skutek regresji zaburzeniu ulega rytm i tempo czytania, a analiza myślowa nie ma cech logicznej ciągłości, jest bardo nieharmonijna, co nie poprawia szybkości odbioru. W przypadku osób szybko czytających, którym zależy na czasie, występuje takie skupienie uwagi, wynikające głównie z samej motywacji, by szybko czytać, że w psychice nie ma miejsca na myśli, nie związane z treścią czytanego tekstu. Pewne niejasności czy niezrozumienie, będące skutkiem tempa czytania, ulegają niwelowaniu dzięki antycypacji oraz zachowaniu ciągu myślowego, nie przerywanego regresją.
Z regresją należy walczyć poprzez odrzucenie obawy przed niezrozumieniem czytanego tekstu, pogłębianie motywacji do szybkiego czytania, wybierając początkowo do ćwiczeń teksty łatwe, mało skomplikowane. Oczywiście należy pamiętać, że przedstawione w części teoretycznej zasady szybkiego czytania, nie przyniosą spodziewanego efektu, jeśli nie zostaną poparte systematycznymi ćwiczeniami.