Dzień szósty
Ćwiczenie 1
Ćwiczenie 2
Ćwiczenie 3
Efektywność czytania
Na koniec tekst do przeczytania – liczący 513 słów. Oblicz SNM, odpowiedz na pytania, znajdź poprawne odpowiedzi i oblicz WRT.
Gandawa
Gandawa, podobnie jak Brugia, swoją świetność przeżywała w Średniowieczu. W wiekach XIII i XIV była największym miastem zachodniej Europy. Mieszkało tu 50 000 ludzi, z których przynajmniej 10% pracowało przy produkcji tkanin. Od XVI wieku potęga tego miasta słabnie na skutek różnorodnych konfliktów politycznych i ekonomicznych. Miasto jest wielokrotnie atakowane przez Francuzów, Niemców, wreszcie dostaje się pod panowanie hiszpańskie. Zamknięcie ujścia Skaldy ostatecznie zakończyło lata świetności Gandawy. Dopiero z początkiem XX wieku sytuacja zaczęła się zmieniać. Dziś miasto bogate w zabytki przyciąga rzesze turystów, a że jest bardziej rozłożyste od Brugii, można w nim też dobrze wypocząć. Charakterystyczną cechą Gandawy jest wyraźny podział na część francuską, południową z szerokimi ulicami, na których stoją eleganckie, stare kamienice i część północną, flamandzką, w której ulice są wąskie i kręte, a domy niskie i ceglane. Dobrze jest zobaczyć miasto ze statku płynącego kanałami miasta, tak jak widzieli je niegdyś mieszkańcy. Ale i wielogodzinny spacer daje możliwość poznania atmosfery i przeszłości Gandawy. Warto zacząć, wbrew zaleceniom przewodników, od zamku hrabiów flandryjskich – ponurej budowli, o ciemnych ścianach i kanciastych basztach, otoczonego przez wysokie mury obronne, poniżej których znajduje się szeroka fosa. Zamek jest świetnie zachowany i ma prawdziwie średniowieczną atmosferę. Piękna sala zgromadzeń ze wspaniałym kominkiem daje dobre wyobrażenie bogactwa hrabiów flandryjskich, a sala tortur ze wszystkimi wymyślnymi narzędziami napawa przerażeniem. Wspaniale kontrastuje z tą budowlą najważniejszy zabytek miasta – katedra św. Bawona. Ta piękna, strzelista, gotycka budowla mieści się w samym sercu miasta. To w niej ogląda się jeden z najwartościowszych zabytków średniowiecznej Europy – Poliptyk Gandawski. Do dziś trwają spory o autorstwo pracy. Łacińska inskrypcja na jego ramie mówi, że pracę nad nim rozpoczął Hubert van Eyck a dokończył Jan van Eyck. Historycy twierdzą, że najprawdopodobniej żaden Hubert nie istniał. Wymyślili go gandawczycy zazdrośni o sławę Jana, mistrza z Brugii. Niezależnie jednak od tego, czy jedynym autorem poliptyku był Jan, czy może jeszcze ktoś inny, dzieło jest po prostu olśniewające. Do jego odbioru trzeba się jednak przygotować, gdyż struktura obrazu i jego symbolika są skomplikowane. Wiedzą o tym historycy sztuki i dlatego zanim wejdzie się do części muzealnej katedry, można posłuchać pasjonującego wykładu o tym, co widnieje na obrazie. Każda ze scen jest symboliczna i pełna realizmu jednocześnie. Anioł grający na organach i odczytujący nuty wygląda tak, jakby za chwilę mógł wstać i przemówić do chóru innych aniołów śpiewających w chórze. Jego włosów ma się ochotę dotknąć – tak są prawdziwe, a szata, można odnieść wrażenie, za chwilę zaszeleści. Podobno można też rozróżnić wysokość głosów śpiewających aniołów. W tle obrazu krajobraz Niderlandów oraz bliskiej Nadrenii. Można rozpoznać katedry w Brugii, Utrechcie i Kolonii. Roślinność będąca elementem tego krajobrazu przedstawiona jest tak realistycznie, że fragmenty tryptyku można było wykorzystywać w podręcznikach szkolnych jako ilustracje poszczególnych gatunków. Ale najbardziej porusza realizm postaci ludzkich: ciężarnej Ewy, zmysłowego Adama, Marii słuchającej Gabriela. To dzieło jest prawdziwym skarbem Gandawy, która broniła go dzielnie przed zakusami Hiszpanów i szalonymi pomysłami cesarza Józefa II, który kazał zastąpić nagie postacie wersją „tekstylną”. Niemcy ukryli obraz w kopalni soli, ale odnaleziony przez aliantów wrócił szczęśliwie na swoje miejsce. Tylko jeden mały fragment musiano zastąpić kopią.
PYTANIA:
1) Kiedy Gandawa przeżywała okres świetności?
a) w XVI wieku
b) w XII wieku
c) w XIII i XIV
d) w XII i XIII wieku
2) Jaką liczbą mieszkańców szczyciło się miasto w XIV wieku?
a) 5 000
b) 50 000
c) 15 000
d) 25 000
3) Jaki przerażający zabytek mieści zamek hrabiów flandryjskich?
a) salę tortur z narzędziami
b) lochy, w których zamykano więźniów
c) kolekcję broni
d) protokoły tortur Inkwizycji
4) Jakie postacie znajdują się na Poliptyku Gandawskim?
a) św. Bawon, św. Michał i anioły
b) Matka Boska z aniołami
c) archanioł Gabriel i Maria
d) Maria, archanioł Gabriel, Ewa, Adam i anioły
5) Jaki krajobraz stanowi tło poliptyku?
a) krajobraz Jerozolimy
b) roślinność w raju
c) Niderlandy i Nadrenia z katedrami w Utrechcie, Kolonii i Brugii
d) Gandawa
6) Czym różni się francuska część Gandawy od części flamandzkiej miasta?
a) francuska część ma mniej kanałów niż flamandzka
b) część flamandzka jest starsza i leży w części północnej miasta
c) część flamandzka ma szersze i elegantsze ulice od części francuskiej
d) w części flamandzkiej ulice są wąskie i kręte, a domy ceglane, w części francuskiej ulice są szerokie i domy eleganckie